Het boek Handelingen past bij de tijd na Pasen. Dit boek is het vervolg op het Evangelie volgens Lucas en vertelt hoe het verder ging na de opstanding van Jezus. In deze blog laten we drie voorbeelden zien van verbeteringen in de NBV21-versie van Handelingen.
Dat is wat Petrus zegt tegen de verlamde in Handelingen 3:6. In de brontekst staat letterlijk ‘zilver en goud’. De NBV volgt de opvatting dat dit, zoals wel vaker, ‘geld’ betekent.
De NBV21 maakt, net als de Bijbel in Gewone Taal, een andere keuze. Want het is opvallend dat Petrus meteen zulke dure metalen noemt. Munten van goud of zilver geef je normaal niet aan een bedelaar. Mogelijk wil hij dus meer zeggen dan alleen ‘geld’. Daarom staat er in de NBV21: Zilver of goud heb ik niet…
Petrus zet met zilver en goud hoog in. Wat hij te bieden heeft, is meer waard dan rijkdom.
In de bekende toespraak van Petrus op het Pinksterfeest citeert hij teksten uit het Oude Testament, zoals een profetie van Joël en Psalm 110. In de NBV21 zijn deze teksten heel precies vergeleken met de vertaling van het Oude Testament. Waar het kon, zijn deze teksten nu identiek vertaald.
In Handelingen 2:20 staat bijvoorbeeld in de NBV ‘de grote, stralende dag van de Heer’. In de NBV21 staat nu: ‘de dag van de Heer […], groot en ontzagwekkend’. Dit komt overeen met Joël 3:4.
We hebben dus heel precies afgestemd waar dat kon. De verschillen die overblijven hebben te maken met het verschil tussen de Hebreeuwse en de Griekse brontekst.
Lees hierover meer in dit interview met Erwin Mazier.
Oudere vertalingen gebruiken vaak het woord ‘broeders’ in het Nieuwe Testament. Maar de NBV heeft het dan meestal over ‘broeders en zusters’. Dat blijft zo in de NBV21. Dat is een mooi gebruik, want het Griekse woord adelfoi kan heel goed een groep aanduiden die uit mannen én vrouwen bestaat.
In het boek Handelingen gaat het soms net anders: een aantal toespraken beginnen met de woorden andres adelfoi, letterlijk ‘mannen broeders’. Gaat het in deze gevallen niet te ver om met ‘broeders en zusters’ te vertalen?
De NBV koos in sommige van deze gevallen toch voor ‘broeders en zusters’, omdat het daar gaat om een groep waarin waarschijnlijk ook vrouwen waren. In de NBV21 kiezen we een andere oplossing. Bij een toespraak voor medegelovigen gebruiken we ‘vrienden’ (bijvoorbeeld Handelingen 1:16) en bij een toespraak voor een Joods publiek ‘volksgenoten’ (bijvoorbeeld in Handelingen 2:29). ‘Volksgenoten’ kwam trouwens al voor in de NBV (Handelingen 3:17). Het voordeel is dat je ‘vrienden’ en ‘volksgenoten’ zowel exclusief (alleen mannen) als inclusief (mannen en vrouwen) kunt lezen: dat past bij de onzekerheid van deze gevallen. En als het echt duidelijk is dat er alleen een groep mannen aangesproken wordt, staat er net als in de NBV ‘broeders’ (bijvoorbeeld in Handelingen 15:7).
NBV: Broeders en zusters, nakomelingen van Abraham en alle anderen die God vereren, ons werd het nieuws over deze redding bekendgemaakt.
NBV21: Volksgenoten, nakomelingen van Abraham, en ook u allen die God vereert, ons werd het nieuws over deze redding bekendgemaakt.
Meer lezen
Meer lezen over ‘broeders en zusters’? Theoloog des Vaderlands Almatine Leene schreef erover.
Meer lezen over Handelingen in de NBV21? Ilse Visser schreef er een blog over: Zonder samenwerking geen vertaling.
Meer lezen over vernieuwingen in de NBV21?
Het lastigste jongetje van de klas
Ezechiël: onder de boeken van de Bijbel misschien wel ‘het lastigste jongetje van de klas’. In de tijd dat de canon van de Bijbel werd vastgesteld, twijfelde men erover of dit boek moest worden opgenomen.
Lees meerHet Onzevader in de NBV21
Volgens paus Franciscus bevat de NBV een pijnlijke vertaalfout. Sinds jaar en dag pleit hij voor een alternatieve vertaling van de zesde bede van het Onzevader.
Lees meerBijbelboek belicht
In het bijbelboek Job staat veel op het spel. De hoofdpersoon, Job, wordt in de bloei van zijn leven onverwacht geplaagd door grote tegenspoed en zwaar lichamelijk lijden. Dat roept de vraag op: waarom?
Lees meerBrief aan een eigenzinnige gemeente
De eerste brief van Paulus aan de Korintiërs is een brief waarin je als lezer gemakkelijk wordt meegezogen. Paulus bespreekt hierin een aantal concrete problemen die ook vandaag herkenbaar zijn.
Lees meerIn het begin …
Genesis 1 hoort tot de meest bekende hoofdstukken uit de Bijbel. Eigenlijk moet je zeggen: Genesis 1:1-2:3. Want het scheppingsverhaal dat in Genesis 1 begint, eindigt in Genesis 2:1-3 met de heiliging van de zevende dag.
Lees meer
Jaap van Dorp is sinds 1991 werkzaam als oudtestamenticus bij het NBG. Hij werkte mee aan de revisie van de Groot Nieuws Bijbel (1995), de Nieuwe Bijbelvertaling (2004), de Bijbel in Gewone Taal (2014) en de NBV21 (2021). Een terugblik.
Bijbelvertalingen ontwikkelen mee met taal, en met kennis van historische context. Maar wat je niet moet doen: onwelgevalligheden corrigeren.
In de loop van de jaren zijn er duizenden reacties op de Nieuwe Bijbelvertaling uit 2004 bij het Nederlands Bijbelgenootschap binnengekomen. De achtergrond van die reacties was heel divers. Bijbeluitleggers en neerlandici hebben gereageerd, professoren, predikanten en gewone bijbellezers, ouderen en jongeren. Sommigen zijn blij met een keuze in de NBV, andere minder of helemaal niet.
Ontvang een week lang elke ochtend een nieuwe tekst mét overdenking uit de NBV21. Schrijf je nu in en ontvang vandaag je eerste email!
