De hemelse God moet je niet voor een aards karretje spannen. Dat schrijft vandaag een Trouw-lezer nu de kritiek weer oplaaide over de ‘eerbiedshoofdletter’ in de NBV21. De media-aandacht voor het nieuws over de NBV21 is groot en hoofdzakelijk positief. En de naam valt goed.
‘Ik ben blij dat er zoveel aandacht voor de NBV21 is’, zegt NBG-uitgever Stefan van Dijk, projectleider van de NBV21. ‘Je zou kunnen denken dat de Bijbel er steeds minder toe doet in ons land. Dat veel media dit nieuws meldden, stemt me dankbaar en hoopvol.’
Dagblad Trouw trapte donderdag 29 oktober af: een hele voorpagina over de opvolger van de Nieuwe Bijbelvertaling. Maaike van Houten interviewde Matthijs de Jong. Het invoeren van eerbiedshoofdletters kreeg de meeste aandacht. Matthijs: “Voor sommigen doet Hij met een hoofdletter misschien pijn aan de ogen, maar voor anderen doet hij met een kleine letter pijn aan het hart.” In een uitgebreid interview in Trouw zaterdag legde Matthijs uit dat het niet ging van ‘u vraagt, wij draaien’ . Matthijs: ‘We hebben er onze eigen deskundigheid op losgalaten (…) Noem het een bijbel met inspraak’.
Een dag later meldde Trouw kritiek. Onder andere van PThU-hoogleraar Heleen Zorgdrager, die stelde dat de eerbiedshoofdletter (‘Hij’) het mannelijke beeld van God versterkt. In dezelfde Trouw noemde het redactioneel commentaar de NBV-herziening ‘uitstekend: het is belangrijk dat bijbelvertalingen ook sprekend blijven’. De hoofdredactie waardeerde onze openheid voor feedback en schreef: ‘Elke vertaling moet iets weerspiegelen van de tijd waarin de vertaling tot stand kwam’.
Het ANP nam het nieuws uit Trouw over; dat verscheen dan ook al gauw op NOS.nl, NU.nl, Hart van Nederland en vele andere plekken. Het nieuws werd ook genoemd in nieuwsbulletins op uiteenlopende radiostations. Het NOS Radio 1 Journaal interviewde Matthijs. Hij gaf als voorbeeld van een verandering dat Ruth een ‘moedige vrouw’ gaat heten in plaats van een ‘bijzondere vrouw’.
Sander van Walsum zette in de Volkskrant de NBV21 in een breder perspectief: de plek van de Bijbel in onze maatschappij en het vertaalwerk aan de Bijbel als een voortdurend proces.
Hendrik Spiering deed voor NRC verslag: “De Nieuwe Bijbelvertaling (NBV) wordt nog nieuwer.” Hij duidde de veranderingen aan en belichtte een wijziging in Jesaja 6:9.
Het Friesch Dagblad bracht vrijdag een interview met Matthijs. Het Commentaar zaterdag kopte: ‘Vertaalwerk houdt de Bijbel springlevend’. Hoofdredacteur Ria Kraa: ‘De waarde van dit proces kan niet worden overschat’ en: ‘een nieuwe vertaalslag op gezette tijden houdt de Bijbel zowel vertrouwd als nieuw’.
Het Nederlands Dagblad publiceerde vrijdag een interview van Rick Moeliker met Matthijs de Jong. Ter sprake kwamen het overweldigend aantal lezerssuggesties en hoe de vertalers elk vers opnieuw aan de brontekst getoetst hebben.
Ook de Vlaamse media pakten het nieuws op: een artikel in De Morgen en op de nieuwssite Kerknet.
Een redactioneel artikel op Volzin gaf aandacht aan de NBV21 en aan de wens van lezers om eerbiedshoofdletters in te voeren. Volzin trekt de conclusie dat de NBV21 ‘minder vrijmoedig’ en dichter bij de brontekst zal zijn dan de editie uit 2004.
Boekblad is logischerwijs geïnteresseerd in de vraag of het NBG in 2021 eenzelfde uitgeeffeest verwacht als in 2004. Stefan van Dijk geeft namens het NBG aan dat de situatie niet vergelijkbaar is met 2004, maar dat de verwachtingen hoog zijn.
‘God is geen Hij. God is God’ schrijft theologe Eleonora Hof op 31 oktober op opiniesite nieuwwij.nl. De herziening van Nieuwe Bijbelvertaling noemt ze op dit punt een stap terug in de tijd.
‘Deze reactie is ons bekend en klonk eerder ook al,’ zegt Stefan van Dijk. ‘In twee blogs gaan we later deze week op nbv21.nl in op de achtergrond van onze vertaalkeuze.’ Maar de NBV21 is geen ‘polderbijbel’, zoals Matthijs in Trouw aangaf. We vertalen bronteksten van duizenden jaren oud, voor lezers van nu. We willen recht doen aan de bronteksten maar kunnen en willen het niet elke lezer naar de zin maken.’
Wat is er nieuw in de NBV21, de verbeterde editie van de Nieuwe Bijbelvertaling die in oktober verschijnt? Hoe kwam de NBV21 tot stand? Voor welke dilemma’s staan bijbelvertalers? Over die vragen geeft het Nederlands-Vlaams Bijbelgenootschap (NBG) van 25 mei tot en met 11 juni online masterclasses voor predikanten, voorgangers en andere professionals. Deelname is gratis, aanmelden kan vanaf vandaag.
Dat er mensen met kennis van het Hebreeuws en Grieks aan de revisie van de NBV hebben gewerkt, zal niemand verbazen. Maar dat de rol van neerlandici minstens zo belangrijk was, is misschien minder bekend. In deze blog geef ik een inkijkje in het revisieproces aan de hand van het boek Handelingen.
‘De Bijbel is meer dan een gewoon boek. Het is het boek bij uitstek waarin mensen God kunnen ontmoeten. Dat vergt van vertalers dat ze én deskundig zijn én liefde voor de Bijbel hebben. Het NBG hoopt dat de NBV21 dankzij die combinatie lezers dichter bij de bron brengt: bij de bronteksten én bij de Bijbel als inspiratiebron.’
Ontvang een week lang elke ochtend een nieuwe tekst mét overdenking uit de NBV21. Schrijf je nu in en ontvang vandaag je eerste email!
