Alain Verheij is theoloog, schrijven en spreker.
In de boekhandel liggen Bijbels over alle soorten onderwerpen. Ik heb de ‘koffiebijbel’ zien liggen, de ‘saladebijbel’ en de ‘barbecuebijbel’. Dat zijn dikke boeken die je beloven: hierin vind je een handig, compleet overzicht van alles wat je wilt weten over koffie, salades of barbecueën. We zijn gewend op die manier te spreken over een Bijbel. Het is een gezaghebbende catalogus met daarin alle informatie die je nodig hebt.
De oorspronkelijke Bijbel ligt vaak wat meer achteraf in de winkel. Het is ook een imposant boek, en gelovigen uit alle tijden en plaatsen hebben beweerd dat dit boek der boeken alles bevat wat je nodig hebt op je levensreis. Maar als je begint te bladeren kom je er al snel achter dat het geen systematisch overzichtswerk is. De Bijbel heeft niet eens een handige inhoudsopgave waar je voor al je levensvragen een paginanummer te zien krijgt, zodat je direct naar het antwoord kunt bladeren.
Wat vind je dan wel in de Bijbel? Voor het grootste deel: verhalen.
Dat vind ik geweldig, het is een van de sterkste punten van dit geloofsboek. Natuurlijk staan er wetten in, en wijsheden, en gebeden, maar in het grootste deel van de Bijbel word je meegenomen in verhalen. Die communiceren nou eenmaal het beste. Kijk maar naar tv-reclames. Daarin sommen producenten niet op wat de voordelen zijn van hun product. Liever vertellen ze je een verhaal. Deze jongen was onaantrekkelijk, totdat hij onze deodorant ging gebruiken. Deze vrouw was moe en bang, totdat ze ons blikje energiedrank probeerde. Deze voetballer is groot en sterk geworden doordat hij van jongs af aan onze pindakaas at. Feiten zijn onmisbaar, adviezen zijn handig – verhalen zijn onweerstaanbaar.
Verhalen inspireren je ook om vanuit een andere invalshoek naar je eigen leven te kijken. Bijna alle mensen vinden het moeilijk om direct en eerlijk te spreken over hun gevoeligste kanten en belevenissen. Maar als je in een Bijbelverhaal andere mensen tegenkomt die hetzelfde hebben meegemaakt, die net zo in elkaar zaten, die tegen dezelfde dilemma’s en vragen aan liepen, breekt dat verhaal het gesprek over het hier en nu open. Jona’s oordelende karakter, Sara’s bittere teleurstellingen, Petrus’ enthousiasme – ze zijn spiegels voor onze eigen ziel.
Als theoloog mag ik elke week een ander Bijbelverhaal meenemen naar een groep mensen. Zo’n verhaal slaat nooit dood in de (kerk)zaal, want we leven mee met de Bijbelse personages en denken intussen na over onze eigen relatie met God, onszelf, de ander en het menszijn hier op aarde. Dat is een wonderlijk gebeuren.
Er is één Bijbelverhaal dat ik al tientallen keren aan mensen heb verteld, in allerlei soorten contexten, en altijd weer kwam er een goed gesprek uit. Dat is het verhaal van Marta, Maria en Jezus, dat in Lucas 10 wordt verteld.
Jezus is met zijn volgelingen op bezoek in een groot huis, waar de zussen Marta en Maria wonen. Terwijl Jezus lesgeeft, zit Maria naar hem te luisteren. Marta loopt rond met stoelen en dienbladen en begint te mopperen. ‘Heer, kan het U niet schelen dat mijn zuster mij al het werk alleen laat doen? Zeg tegen haar dat ze mij moet helpen.’ Jezus geeft haar het bekende antwoord: ‘Marta, Marta, je bent zo bezorgd en je maakt je druk over zoveel dingen. Er is maar één ding noodzakelijk. Maria heeft het juiste gekozen, en dat zal haar niet worden ontnomen’ (Lucas 10:40-42). Dit zijn slechts drie verzen uit de hele Bijbel, maar zodra je ze voorleest, heb je een gesprek. Over zussen, over werkverdeling, over mannen en vrouwen, over praktische klussen en geestelijke zaken, over hoofd, hart en handen, en ga zo maar door. Iedereen heeft een eigen Marta, Maria en Jezus, en het Bijbelverhaal roept ze allemaal in ons wakker.
Dat is een deel van het geheim van de Bijbelse inspiratie. Door andermans verhalen (met God) te vertellen, biedt de Bijbel ruimte aan onze eigen verhalen (met God). Als we zelf vastlopen, geen gesprek meer kunnen voeren, onze eigen ziel of die van de ander niet meer aanvoelen, is daar dat dikke boek. Niet als compleet overzicht vol antwoorden, maar met verhalen die ons helpen om zelf weer op verhaal te komen.
Soms lijkt het wel of de Bijbel, of althans de manieren waarop deze gelezen en geïnterpreteerd worden, ervoor zorgen dat mensen op afstand van elkaar komen te staan. Hoe helpt de Bijbel om verbinding te zoeken? Het leesrooster ‘Verbinding’ werpt een licht op allerlei bijbelteksten die gaan over samenzijn, samenkomen en samenbrengen.
In de boekhandel liggen bijbels over alle soorten onderwerpen. Ik heb de ‘koffiebijbel’ zien liggen, de ‘saladebijbel’ en de ‘barbecuebijbel’. Dat zijn dikke boeken die je beloven: hierin vind je een handig, compleet overzicht van alles wat je wilt weten over koffie, salades of barbecueën. We zijn gewend op die manier te spreken over een bijbel. Het is een gezaghebbende catalogus met daarin alle informatie die je nodig hebt.
Over Lucas 2 in de NBV21 valt veel te vertellen. Het kerstverhaal zit in ons collectieve geheugen gegrift. Velen denken daarbij meteen aan een drietal bekende woorden: en het geschiedde, de kribbe en de herberg. Niet verwonderlijk dat sommigen meteen ook vragen hebben bij Lucas 2 in de vernieuwde vertaling van de NBV21. Waarom hebben die vertrouwde woorden daarin niet alsnog een plek gekregen?
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief
Blijf op de hoogte van de laatste ontwikkelingen
