Review

Met genoegen heb ik nog voor de presentatie van de NBV21 de Brief aan de Romeinen mogen lezen. De kernachtige woorden van de apostel Paulus komen juist in deze brief bijzonder tot hun recht. Wat is de rol van het geloof in de rechtvaardiging? Wat is de band tussen de volkeren en Israël? Hoe kunnen wij leven vanuit ons gedragen-worden door God?

Voor mijn persoonlijke bijbellezing is de NBV sowieso voor mij de vertaling van keuze. De tekst van de NBV, ongeacht de versie, leest toegankelijk en natuurlijk. Zij bezondigt zich niet aan al te archaïsch of plechtstatig taalgebruik enerzijds of neerbuigende en kunstmatige eenvoud anderzijds. De paar keren dat de NBV kiest voor een minder alledaags woord (bv. wanneer doxa vertaald wordt met ‘luister’) zijn volgens mij een een verdedigbare keuze.

Hoewel de vertaling zeer toegankelijk is krijgt de lezer nooit het gevoel dat hij of zij ‘toegesproken wordt’. Integendeel: er is gekozen voor een nobele eenvoud, en het resultaat is een volwassen vertaling voor volwassen mensen. De herziening die nu voor ons ligt is van een beperkte reikwijdte maar brengt de tekst weer bij de tijd.

De meest in het oog springende verandering is natuurlijk de veelbesproken omgang met het woord sarx. Dat wordt in de NBV21 vertaald met uitdrukkingen waarin het woord aards steeds terugkeert. Over deze vertaalkeuze is al veel gezegd (zie ‘De mens, het aardse en de Geest’) en het onderwerp zal de tongen en pennen nog wel even in beweging houden.

Met die voor mij wat technische discussie in het achterhoofd heb ik Romeinen 8 een aantal keren gelezen. Ik deel de opvatting van de vertalers dat ’aards’ als een goed alternatief leest voor eigen wil en eigen natuur waarmee de NBV uit 2004 sarx vertaald heeft. Bijvoorbeeld in de NBV lezen we: ‘Wat onze eigen natuur wil brengt de dood, maar wie zich laat leiden door de Geest is gericht op wat de Geest wil. Onze eigen wil staat vijandig tegenover God, want hij onderwerpt zich niet aan zijn wet en is daar ook niet toe in staat’ (Romeinen 8:6-7). De NBV21 leest hier: ‘Het aardse streven leidt tot de dood, maar het streven waartoe de Geest aanzet leidt tot leven en vrede. Het aardse streven staat vijandig tegenover God, want het onderwerpt zich niet aan zijn wet en is daar ook niet toe in staat.’ De keuze om fronêma tês sarkos te vertalen met ‘het aardse streven’ vind ik in ieder geval treffender dan met ‘de eigen wil’ – wat ik te individualistisch vind klinken.

‘Het aardse streven’ is ook een stuk duidelijker, en eleganter dan het mijns inziens wat omslachtig geformuleerde ‘wat onze eigen natuur wil’, wat ik bovendien in zijn algemeenheid vreemd vind contrasteren met het zeer individualistisch klinkende ‘eigen wil’. Terugkijkend ervaar ik de vertaalkeuze van de NBV uit 2004 dus eerder als wat zoekend, wanneer ik deze naast de herziening leg. Door de keuze om sarx met aards te vertalen verkrijgen Romeinen 7 en 8 nieuwe scherpte. Natuurlijk is geen enkele vertaalkeuze perfect, maar door een duidelijke en consistente keuze te maken wint een vertaling wel aan leesbaarheid en kracht.

Met de kennis dat veranderingen vaak ook verbeteringen zijn, zie ik er naar uit om in de nabije toekomst dagelijks uit de NBV21 te kunnen lezen.